Doctor At Home: ฝีรอบทวารหนัก (Perianal Abscess)

[siritidaphon]

Doctor At Home: ฝีรอบทวารหนัก (Perianal Abscess)

ฝีรอบทวารหนัก (Perianal Abscess) คือการติดเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดการสะสมของหนองจนเป็นก้อนบวมเจ็บอยู่บริเวณรอบ ๆ หรือใกล้กับรูทวารหนัก เป็นภาวะที่ต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์ทันที เพราะฝีไม่สามารถหายเองได้ และอาจลุกลามจนกลายเป็น ฝีคัณฑสูตร (Anal Fistula) ซึ่งเป็นการติดเชื้อเรื้อรังได้

สาเหตุหลักของฝีรอบทวารหนัก
สาเหตุส่วนใหญ่ (ประมาณ 90%) ของการเกิดฝีรอบทวารหนักมาจากการอุดตันและติดเชื้อของต่อมผลิตเมือก (Anal Glands) ที่อยู่ภายในทวารหนัก

การติดเชื้อต่อมทวารหนัก: ต่อมเหล่านี้ทำหน้าที่ผลิตเมือกเพื่อช่วยในการขับถ่าย เมื่อทางออกของต่อมเกิดการอุดตันจากอุจจาระหรือสิ่งแปลกปลอม แบคทีเรียที่สะสมอยู่ภายในก็จะเพิ่มจำนวนและทำให้เกิดการอักเสบกลายเป็นหนอง


ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ:

โรคประจำตัว: ผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง, โรคเบาหวาน, หรือโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (เช่น โรคโครห์น)

ประวัติการบาดเจ็บ: การบาดเจ็บจากการมีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก

การใช้ยา: การใช้ยากดภูมิคุ้มกัน


อาการที่ควรสังเกต

อาการของฝีรอบทวารหนักมักจะพัฒนาอย่างรวดเร็วและสร้างความเจ็บปวดอย่างรุนแรง:

อาการปวด: มีอาการปวด ตลอดเวลา บริเวณทวารหนักหรือแก้มก้น ซึ่งอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อนั่ง ไอ หรือขับถ่าย

บวมแดง: มีก้อนบวมแดงและกดเจ็บบริเวณรอบ ๆ รูทวารหนัก บางครั้งอาจมีลักษณะคล้ายสิวขนาดใหญ่

อาการติดเชื้อทั่วไป: อาจมีไข้สูง หนาวสั่น อ่อนเพลีย

มีหนองไหล: ในบางกรณี ฝีอาจแตกเองและมีหนองหรือน้ำเหลืองไหลซึมออกมาจากรูแผล


แนวทางการรักษา

การรักษาฝีรอบทวารหนักเกือบทั้งหมด จำเป็นต้องผ่าตัดเพื่อระบายหนองออก (Incision and Drainage) โดยเร็วที่สุด


การผ่าตัดระบายหนอง:

แพทย์จะทำการกรีดฝีเพื่อระบายหนองที่สะสมอยู่ภายในออกมา ซึ่งจะช่วยลดแรงดัน ความเจ็บปวด และควบคุมการติดเชื้อ

มักจะทำภายใต้การดมยาสลบหรือการฉีดยาชาเฉพาะที่ ขึ้นอยู่กับขนาดและความลึกของฝี


ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics):

มักจะใช้ร่วมกับการผ่าตัดระบายหนอง โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันอ่อนแอ หรือมีการติดเชื้อที่ลุกลาม


การดูแลหลังการผ่าตัด:

นั่งแช่น้ำอุ่น (Sitz Bath): การนั่งแช่ก้นในน้ำอุ่นตื้น ๆ วันละหลายครั้งจะช่วยบรรเทาอาการปวด บวม และส่งเสริมการหายของแผล

ยาแก้ปวด: ใช้ยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการ

ยาระบาย/ยาทำให้อุจจาระนิ่ม: เพื่อป้องกันอาการปวดขณะขับถ่าย

สำคัญ: การปล่อยให้ฝีไม่ได้รับการรักษา อาจทำให้เชื้อลุกลามและทำลายเนื้อเยื่อรอบข้าง หรือกลายเป็น ฝีคัณฑสูตร ซึ่งเป็นช่องทางเชื่อมต่อผิดปกติระหว่างทวารหนักกับผิวหนังด้านนอก ทำให้มีหนองไหลซึมออกมาเรื้อรังและต้องเข้ารับการผ่าตัดที่ซับซ้อนขึ้น

หากสงสัยว่าเป็นฝีรอบทวารหนัก ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมลำไส้ใหญ่และทวารหนักทันทีเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม